زادگاه من ایران است و یک نوع دیگرم در اروپا مى روید و کم و بیش به من شباهت دارد و به زبان فرنگى به آن ((فومتر)) مى گویند و در ایران دیده نشده است ، جوهر آن با جوهر گوگرد تولید رنگ بنفش مى کند بنابراین آنچه را در اینجا مى گویم مربوط به خودم بوده ، و ممکن است در نوع خارجى من نباشد.
اعراب نام مرا معرب کرده ((شاهترج (( گویند و القابى نظیر بقلة الملک و سلطان البقول و شجره الدم به من داده اند. و این لقب با اینکه درخت نیستم به علت آن است که خون را تصفیه و پاک مى نمایم . من سبزه اى به غایت سبز و خرم بوده ، کمى تلخ مى باشم ، بازکننده گرفتگى کبد و اسپرز هستم ، مقوى معده و کبد بوده ، آنها را دباغى مى کنم . سودا را از بین مى برم . صفرا کم مى کنم . پیشاب آور هستم . خشک من در تقویت معده بهتر از تازه من است . درمان تب هاى سودایى و بلغم مى باشم . به علت داشتن ویتامین ((ث (( مقوى لثه بوده ، از خونریزى آن جلوگیرى مى کنم . با سرکه جلوگیر از قى صفراوى و قى بلغمى و پاک کننده روده ها از فضولات آنها هستم ، آب برگ من با عسل و تمر هندى جهت پاک کردن معده و روده ها و گرفتگى کبد و طحال و رفع یرقان و درمان جرب و خارش تجویز شده است .
آب مقطر من ضد عفونى کننده بوده ، و مانع اسهال است . سرمه عصاره برگ من به چشم جهت تقویت قوه بینایى توصیه شده است ، و آب ریزش چشم را کم مى کنند. عصاره برگ من مخلوط با عسل جهت منع روییدن مژه هاى برگشته که کنده باشند به کار مى رود. مضمضه جوشانده من بهترین وسیله براى برطرف کردن جوشهاى دان و زخم هاى آن است ، ضماد خشک من مخلوط با حنا مفید است . یکى از پزشکان قدیم ایران ، به نام ((ابن ماسویه (( مرا جهت معالجه گزیدن زنبور نافع دانسته است و صاحب کتاب شفاءالامقام نوشته است ، براى گزش زنبور برگ تازه من بهتر از خشک است . بذر من در تمام احوال قوى تر از سایر اعضاى من مى باشد. ریشه نوع اروپائى مرا آمریکایى ها براى درمان سیلفیس و امراض پوستى بکار مى برند.
وجه مشترک من و نوع فرنگى در تقویت معده - تحریک اشتها و درمان امراض جلدى است . براى تصفیه خون نیز هر دو نوع ما به کار مى رود و معمولا از دم کرده شاخه هاى گلدار ما که 20 در هزار تهیه مى شود، استفاده مى کنند.
غدیر
اکسیر طول عمر را در من جستجو کنید
هیچ نوع میکربى در من اثر ندارد....زیرا دشمن سرسخت آنها هستم .
شفابخش زخمهاى دهان بوده سستى اندام و عضلات را از بین مى برم .
پادزهر خوبى براى سموم مختلف هستم .
دوست کبدم و سنگهاى کلیه و مثانه را خرد مى کنم .
و خلاصه هزاران خاصیت دیگر که کمتر کسى از آن مطلع است !
مرا به فارسى انگبین ، و برادر ارجمندم را که خوراک ملکه کندو بوده ، و داراى اکسیر جوانى و طول عمر است ، شاه انگبین گویند - شهد - نوش - نوشابه - هم به من گفته اند.
من از زمانهاى خیلى دور، یعنى قبل از پیدایش انسان در کندوهاى طبیعى ، در لابلاى صخره ها و شکاف درختان جنگلى وجود داشتم ، من از نیکنوش گلها و برگها و دمبرگها که بوسیله زنبور عسل کشیده مى شود درست مى شوم زنبور عسل تمدنى بسیار قدیمى دارد و قوانین کندو از زمانى اجرا مى شد که انسان آشنا به مقررات انتظامى و حقوقى نبود، مصریان و ایرانیان عهد باستان ، تقریبا چهارهزار سال پیش به اصول کندودارى و پرورش زنبور عسل همت گماردند، سقراط مرا اکسیر طول عمر مى دانست . من تنها ماده قندى بودم که قبل از قند، کام انسان را شیرین کرده و ارزش غذایى خود را در طول تاریخ حفظ نموده ام .
در مقابر فراعنه ى مصر، کوزه هایى پر از عسل سالیان دراز باقى مانده ، و هنوز با گذشت چهل قرن فاسد نشده ، و مقدارى از منافع خود را حفظ کرده است و این خود از عجایب ذاتى من است که با وجود شیرینى ، ترش نمى شوم ، کپک نمى زنم و تغییر ماهیت نمى دهم . در قرآن مجید سوره ى مبارکه ى ((نحل (( در شاءن من نازل شده و این افتخارى بس بزرگ براى من است .
عده اى مرا هم دوا و هم غذا دانسته اند. من این تعریف را قبول ندارم ، زیرا دوا معمولا به آن دسته از گیاهان اطلاق مى شود که با بدن انسان بیگانه بوده و پس از تاءثیر، زیان فراوانى به دنبال مى آورد و با توجه به اینکه در عصر حاضر، بعضى از داروها بیفایده و خطرناک مى باشند کمال بى انصافى است اگر کسى مرا دوا بخواند، من با بدن انسان آشنا و یکى از غذاهاى اصلى شما هستم که بدون تشریفات و به آسانى هضم شده ، جذب یاخته هاى عضلات شما مى گردم . بهترین تعریفى که تاکنون از من شده ، و سزاوار آن مى باشم شفا است که بنا بر مندرجات قرآن مجید، در من وجود شفا موهبتى است که ایزد توانا آنرا در نیکنوش گیاهان به ودیعت نهاده و براى آنکه اندیشمندان پى به عظمت دستگاه آفرینش برند، به زنبور عسل دستور داده است که آن را از شیره گلها و برگها گرفته ، و مرا که حاوى نیکنوشهاى گوناگون به رنگهاى مختلف هستم بسازد.
اسرار ساختمان من با وجود پیشرفت هاى علمى هنوز بر زیست شناسان و دانشمندان دیگر کشف نشده ، و فقط مى دانند که زنبور عسل پس از مکیدن شیره گیاهان آنرا به کیسه ى عسل که در شکم است برده و پس از چند عمل شیمیایى ناشناخته و محرمانه ، آنرا به مایعى خوشبو و خوش طعم ، مقوى ، نشاطآور، و نیکو خصال تبدیل کرده و در خانه هاى مومین که قبلا ساخته شده است ، ذخیره مى نماید. براى تهیه یک کیلو از این شهد گوارا زنبور ناگزیر است دو میلیون دفعه روى گلها بنشیند و براى شما انگبین تهیه نماید که هم غذا باشد و هم شفا، حال اگر زنبور بجاى مکیدن شیره گلها از قند سفید استفاده کند، فرآورده او را نمى توان عسل نامید و به همین جهت است که در قوانین کشورهاى مترقى ، عسل به شهدى اطلاق مى شود که آنرا زنبور عسل پس از تغذیه از گیاهان مختلف ساخته باشد. هنر من تنها شفاى بیماران نیست ، بلکه اکسیر طول عمر نیز در شاه انگبین قرار دارد، و از این رو مشاهده مى فرمایید که عمر ملکه زنبور عسل که تنها از شاه انگبین تغذیه مى کند، چهار تا پنج سال مى باشد. در صورتى که عمر زنبورهاى کارگر تابستانى شش تا هشت هفته و عمر کارگر زمستانى که از اضافات شاه انگبین بهره مند مى شوند، شش تا هشت ماه است . حال ببینید دو زنبور که یکى از انگبین و دیگرى با شاه انگبین تغذیه مى کند، چقدر تفاوت طول عمر دارند.
این که گفته شد خدا شفا را در نیکنوش ما قرار داده است ، تنها یک ادعا نیست ، بلکه متکى به دلایل علمى و تجربى زیر مى باشد، نخستین تجربه اى که آزمایش آن با وسایل علمى امروزى بسیار آسان است ، این است که شما مى توانید مقدارى میکرب خطرناک را با من مخلوط کنید و ببینید با این که من یک ماده ى غذایى کامل هستم و بایستى محیط خوبى براى پرورش میکربها و قارچها باشم ، نه تنها این موجودات در روى من رشد نمى نمایند، بلکه به زودى از بین رفته و اجساد آنها نیز به تدریج محو و نابود خواهد شد. این تجزبه کوچک و بسیار آسان از آن جهت شایان توجه است که من فاقد مواد سمى هستم و با این حال ، خاصیت میکرب کشى و ضد عفونى کننده ى من از قوى ترین زهرها زیادتر و از همه آنتى بیوتیک ها وسیع تر است . ممکن است بعضى بپرسند که من با کدام اسلحه به جنگ این موجودات خطرناک مى روم ، و چگونه این جانوران موذى را از بین مى برم . سؤ الى است بسیار بجا و منطقى . من داراى چندین نوع آنتى بیوتیک خوراکى و بى ضرر با طیفى وسیع که انسان نسبت به آنها حساسیت ندارد بوده و نیز داراى تشعشعات رادیواکتیو، و از همه مهمتر داراى مقدارى دیاستاز و عوامل زنده هستم که مى توانند این میکربها را خورده و از بین ببرند و حتى قادرند هر ماده ى خارجى را که با عسل مخلوط شود از خود برانند و روى همین اصل است که عسل مخلوط و تقلبى به آسانى شناخته شده و حتى اگر قند هم به آنها بزنند، به صورت شکرک درآمده متقلبین را رسوا مى نماید. این عوامل زنده که در عسل هر چه تازه تر باشد بیشتر است هنرهاى بسیار دارند که دانستن بعضى از آنها خالى از لطف نیست . اولین کار این دسته تجزیه ى قند چغندر به قندهاى انگور و توت است و با این که ابتدا من داراى مقدارى از نوع قند چغندر هستم معذلک پس از چندى فاقد آن شده ، و تمام قندهاى من ، تجزیه شد به قند توت تبدیل میشود عوامل زنده مى توانند مواد نشاسته اى و چربى را نیز تجزیه و تبدیل نمایند و روى همین اصل است که قوى ترین میکربها و قارچها در برابر آنها یاراى مقاومت ندارند. اگر شما عسل تازه را روى پینه هاى دست و پا و زبرى هاى روى زانو و آرنج بمالید، آنها را از بین خواهد برد و با همین حربه است که من مى توانم سنگرهاى میکرب هاى کهنه و مزمن را خراب کرده و به داخل آنها نفوذ نمایم .
یکى دیگر از خواص شفابخشى من آن است که هر دارویى با من مخلوط شود و یا همراه من مصرف گردد خاصیت بهى بخشى آنرا چند برابر مى نمایم ، و روى همین اصل مسلم بود که پزشکان و داروسازان قدیم بیشتر داروها را همراه من تجویز و تهیه مى کردند.
من با داشتن قند فراوان سرکه نمى شوم و قندهاى من با شیرینى فراوانى که دارند، به دندان هاى شما صدمه نمى زنند، بلکه مى توانند آنها را سفید و لثه ها را محکم سازند.
خاصیت ضد عفونى کننده من ، اگر تاکنون بر شما ثابت نشده است مى توانید یک کاسه عسل و یک کاسه شربت قند را کنار هم بگذارید. پس از چندى خواهید دید که پشه و مگس در روى کاسه شربت جمع شده ، ولى جراءت نزدیکى به عسل را ندارند.
شما مى توانید از خاصیت ضد عفونى کننده من براى کلیه امراض جلدى به صورت خالص و یا مخلوط با مواد گیاهى دیگر استفاده کنید - مضمضه با شربت من براى زخم هاى دهان و غرغره با آن جهت اورام گلو بسیار سودمند است . بهترین خمیر دندان را مى توانید از ترکیب من با مواد دیگر درست نمایید و مالیدن خالص من به لثه و دندان نیز نافع است و سبب روییدن گوشت نو مى شود. من معده و عروق را باز مى کنم لیزابه هاى بلغمى را جذب و از عمق بدن بیرون مى آورم . براى سستى اندام و عضلات و استسقاء و ورم طحال مفید مى باشم .
بادشکن بوده براى معالجه قولنج روده تجویز شده ام ، پادزهر سموم ، مخصوصا مسمومیت غذایى هستم و دوست کبد و شکننده سنگهاى کلیه و مثانه مى باشم . من به علت طعم شیرین ، خاطرخواه زیاد دارم و ناسازگارى غذا را از بین برده ، غذاهاى ناگوار را گوارا مى سازم . چون زود جذب یاخته ها مى شوم ، هر دارویى که همراه من خورده شود به سرعت اثر نیکنوش را خواهد بخشید.
من حاوى تمام ویتامین ها و تمام عناصر معدنى مورد نیاز بدن انسان هستم و کمبودهاى غذایى را جبران مى نمایم ، با داشتن قند زیاد، آن گونه که سایر قندها براى مبتلایان بمرض قند ضرر دارند زیان بخش نیستم . ترشحات غدد داخلى و بزاق را تعدیل مى کنم و براى معالجه سختى عمل بلع و خشکى گلو و درمان سرفه زیاد توصیه و تجویز شده ام . مبتلایان به مرض کم خوابى و بى خوابى مى توانند از من استفاده کنند. قبل از خواب چند قاشق مرباخورى از شهد گواراى من میل نمایند. براى رفع دل درد و یبوست و کم اشتهایى مى توانید از من استفاده کنید. خوردن من جریان خون را آسان مى کند و کندى آنرا از بین مى برد و گرفتگى مویرگها را باز مى نماید و از سکته قلبى جلوگیرى مى نماید. براى زخم معده و امعاء مفید است و ترشى معدى را از بین مى برد و اشتها به غذا را زیاد مى کند.
در دوران پیرى براى حفظ سلامتى انسان ، غذایى مناسبتر از من نیست . به اشخاص سالخورده بگویید که تا مى توانند از خوردن قند سفید که بى جان و مرده است خوددارى کرده و از شهد من که زنده و فعال است تناول نمایند.
در صنعت داروسازى از وجود من براى شیرین کردن داروها بجاى قند استفاده مى کنند تا بیماران شما شفاى عاجل پیدا نمایند. مرا همراه خمیر دندان کنید تا کرم خوردگى را از بین ببرم . در حب ها - در شیافها و پمادها از من داخل کنید تا اثر معجزه آساى آنرا ببینید. در شهرهاى جنوبى فرانسه ، شربت مرا با مخمر آبجو مخلوط کرده و مى نوشند. عمل آنها چندان خوب نیست . زیرا مخمر آبجو قادر نیست با من رشد نماید.
خوردن من همراه با کندر جهت پاک کردن سینه و قصبة الریه و استسقا و بند آمدن ادرار و شکستن بادهاى سرفه و دفع سموم مخلوط با آب مقطر یا باران جهت زیاد شدن ادرار و خورد شدن سنگهاى کلیه و مثانه و رفع تشنگى بسیار نافع است . سرمه من به تنهایى یا مخلوط با آب پیاز جهت شفاف شدن چشم و رفع خارش پلک و جلوگیرى از آبریزش چشم مفید است . این خواص و هزاران منافع دیگر موقعى در من جمع است که تقلبى و ساختگى نبوده ، بوسیله زنبور عسل از نیکنوش گلها تهیه شده باشم .
سکنجبینى که با من تهیه شود، بهترین مشروبات بوده ، و صفرابرى اعلا مى باشد.
شربتها و مرباها و مارمالادها و شیرینى ها را با من درست کنید تا از زندگانى لذت ببرید.
از نوع وحشى من هنوز در بعضى از کوههاى ایران خصوصا بلوچستان و کردستان پیدا مى شود و بسیار لذت بخش مى باشد. بهترین نوع محصول من ، محصول بهاره است که از گلهاى معطر بهارى بهره مند گردیده است .
پرده اى از موم که زنبور عسل روى من مى کشد، بهترین نشانه ى اصلیت من است . اگر این پرده را به عنوان ماسک زیبایى به روى صورت خود بکشید و پس از چندى آنرا با آب پاک کنید، و با آب نیم گرم بشویید، چین و چروک و گوشت هاى اضافى و پست و بلندیهاى کوچک را از بین مى برد و به لطافت پوست شما کمک مى کند.
به مبتلایان به جوش غرور توصیه کنید که همه روزه کمى عسل به صورت خود بمالند و آنقدر با دست مالش دهند تا از بین رود و بدون شستن آثار آن دیده نشود. اگر چند روز مرتبا به این کار ادامه دهند، جوش از بین رفته و آثار آن نیز محو مى گردد.
ممکن است بعضى از زنبورها به گل خرزهره و چند گل سمى دیگر عادت کنند، و محصولى سمى تهیه نمایند. این کار به ندرت اتفاق افتاده و قابل جلوگیرى است .
نیکنوش یک کلمه فارسى است و فرنگى ها به آن نکتار گویند.
غدیر
درمان بى دریغ رعشه هستم .
درد مفاصل و نقرس را درمان مى کنم خوردن آب برگ من ، مسکن سردرد و دندان درد است .
و آنها که از شوره مو رنج مى برند، علاج ناراحتى خود را در من خواهند یافت ...
من چغندر هستم . به من چگندر و چندرهم مى گویند. اعراب مرا ((سلق (( صدا مى کنند. در گذشته به پخته بیخ من لبلبو و اکنون لبو مى گویند.
گیاه شناسان قدیم ایران بیخ مرا از دسته میوه ها و سبزیها جدا کرده و جزو هویجها شمرده اند ولى برگ من در دسته سبزیهاست . برگ من سحرگاه بى مزه و شامگاه شیرین است . زیرا در روز با کمک نور آفتاب ، قند مى سازم و شب بتدریج آنرا جهت ذخیره به بیخ خود که انبار من است مى فرستم و به همین جهت است که اگر برگ مرا صبح بچینند و میل نمایند، جزء سبزیهاى خنک بوده ، و عصر خنکى کمترى دارم ، و خیلى متاءسفم که شما نمى توانید برگ و بیخ مرا خام خام میل نمایید والا مى توانستم ادعا کنم که خداوند بعد از عسل ، شفا را در من قرار داده است . بیخ من اگر خام خورده مى شد، بدون شک شما مى توانستید آنرا عسل گیاهى بدانید. من با این که خاصیت مسهلى ندارم معذلک پاک کننده شکم هستم . به هضم غذا کمک مى کنم و التهاب معده را فرو مى نشانم . مفیدترین و بهترین اعضاى من ، برگ من است و بعد ساقه هاى آن و سپس بیخ من که پخته آن ((لبو)) نام دارد.
قند من براى مبتلایان به مرض دیابت خوب نیست ، ولى در عوض خداوند مصلح آن ، یعنى دواى مرض قند را در ساقه و برگ من قرار داده است . مشروط بر این که صبح زود آنرا بچینید و در سایه حفظ نمایید.
برگهاى کلفت من سنگین و دیر هضم است ، ولى در اثر پختن سختى و نفخ آن از بین مى رود، خنکى برگهاى نازک من زیاد است ، و قوت غذایى کمترى دارد، ولى در عوض دواى بسیار خوبى است . خوردن پخته من رعشه را معالجه مى کند، مخصوصا برگ سرخ رنگ آن اگر آنرا خام با سرکه و خردل بخورید، طحال را باز مى کند و ورم آن را فرو مى نشاند، جهت درد پشت و مثانه و امراض مقعد مفید است . آب برگ من با داروهاى مسهل ، به اخراج بلغم کمک مى کند. جهت درد مفاصل و نقرس سودمند است . اگر بیخ مرا با عسل ممزوج کرده و در بینى بکشید فضولات را پاک مى کند. خوردن آب برگ من جهت سردرد و دندان درد مفید است . کمپرس با آب برگ من قرمزى چشم را از بین مى برد. مخصوصا اگر با روغن بادام یا عسل مخلوط کرده باشید. شستشو با جوشانده برگ من ، شوره و چربى سر را از بین میبرد. مخصوصا اگر آن را گرم کنید و با پنبه یا باند روى پلک چشم کمپرس کنید. اگر چند قطره آب نیم گرم برگ مرا در گوش بچکاند، درد آن را ساکت مى کند. مخصوصا اگر با روغن بادام یا عسل مخلوط کرده باشید. شستشو با جوشانده برگ من ، شوره و چربى سر را از بین مى برد و شپش را نابود مى کند. ضماد برگ من با بوره (اسید بوریک ) جهت کک مک و طاسى به کار مى رود، و همچنین براى ورم پشت پا و استسقاء و سایر اورام مفید است ، تنقیه با آب نیم گرم من جهت ورم روده و گرفتگى آن نافع است . اگر دست و پاى شما و کودکان شما در اثر سرمازدگى ترکى پیدا کرده است ، نگران نباشید آن را مدتى در آب گرم من بگذارید برطرف خواهد شد. مالیدن برگ پخته من پس از سرد شدن ، درمان سوختگى آتش و آب جوش است و آفتاب زدگى را معالجه مى کند. ضماد برگ کوبیده من جهت تسکین درد و پاک کردن کک مک و معالجه طاسى و با عسل جهت دمل و جوشهاى جلدى و با حنا جهت رویاندن مو و رشد آن و با روغن بادام جهت فروکش کردن اورام و خوردن آن با خردل مسکن شکم درد بوده ، و بادشکن مى باشد.
من به علت داشتن ارسنیک و گوهر شب چراغ و روبیدیم از بیمارى جذام جلوگیرى مى کنم و به علت داشتن فسفر غذاى مغز بوده ، و نیروى حافظه را زیاد مى کنم . اعصاب را محکم مى نمایم و حرارت خون را مى نشانم و استخوان بندى را تقویت مى کنم . من براى درد کلیه مفید مى باشم ، من داراى مواد ازته ، مواد قندى ، املاح معدنى مثل کلسیم و آهن نیز مى باشم و این خاصیت در برگ من زیادتر است . آب لبو براى بهبود التهاب مثانه ، رفع یبوست و بیماریهاى پوست مصرف مى شود. بو داده پوست بیخ مرا مى توان مانند قهوه دم کرده و نوشید. من داراى ویتامین ((آ)) به صورت جوهر زردک ، و انواع ویتامین هاى ((ب (( و ((ث (( بوده اشتهاآور هستم ، برگ قرمز من به علت داشتن ویتامین هاى زیاد و کمى آرسنیک و روبیدیم تا بخواهید مفید است .
حال که خواص لبو را دانستید و توجه فرمودید که بیخ من تمام مواد لازم را از نظر ویتامین و آنزیم جهت هضم و جذب قند دارد، بد نیست بدانید که قندى که با کمک داروهاى شیمیایى از بیخ من گرفته مى شود، فاقد این عوامل مفید بوده و براى اینکه در بدن شما سوخته و نیروى لازم را تحویل دهد، ناچار است که این عوامل را از غذاهاى دیگر و ذخایر بدن گرفته ، انسان را دچار کمبود آنها ساخته و موجب گرسنگى نامرئى گردد و سرانجام صدها مرض ایجاد نماید، قند سفید یک غذاى محرک و بیمارى زاست و در زندگى نیم مصنوعى شما از غذاهاى کشنده محسوب مى شود. مرگ تدریجى که از خوردن قند سفید به انسان دست مى دهد، عامل بسیارى از ناخوشى ها و ناراحتى هاى جسمى و روحى است . دندان را خراب مى کند خون را کثیف مى نماید. کبد را که سکان کشتى بدن است خراب مى نماید و سلسله اعصاب را ضعیف مى سازد. به این جهت من به شما توصیه مى کنم که براى شیرین کردن کام خود، حتى المقدور شیرینى هاى طبیعى مثل عسل ، مویز، شیره خرما و از بیخ پخته من (لبو) استفاده نمایید و اگر خواستید قند سفید بخورید از قند نیشکر بهره مند شوید.
غدیر
در اطراف تهران و کرج به من ((فلفل بیابانى (( و در اطراف شیر از ((دل آشوب (( در نیکشهر و ایرانشهر ((بنگاله (( و گونک نامند. من در نواحى البرز - خراسان - خرمشهر - شهبازان - کازرون - اطراف خلیج فارس - بندرعباس - صالح آباد و قم مى رویم .
اعراب به من ((فنجکشت و اثلق (( و فرنگى ها ((گاتیلیه (( مى گویند. زادگاه اولیه من ایران و آسیاى مرکزى است . ولى امروزه در جنوب اروپا و در سواحل دریاى مدیترانه کاشته مى شوم .
درختچه اى هستم زیبا، به ارتفاع 5/1 تا دو متر مرا به علت گلهاى زیبایى که دارم ، به عنوان یک درخت زینتى مى کارند - برگهاى من پنجه اى و پنج تایى است - گلهاى من به رنگ آبى و شبیه سنبله اى است دراز. میوه من آبدار و میان آن سخت و بادوام است . اگر برگ مرا بدست بمالید، بوى خوشى از آن استشمام مى شود. میوه من قابض بوده و به هضم غذا کمک مى کند. دماغ و کیسه صفرا و معده را باز مى نماید و براى سردرد مفید است . براى معالجه جنون ، بواسیر و گرفتگى طحال و ورم رحم تجویز شده است . براى یائسگى پیشرس مرا تجویز کرده اند. براى پیچیدگى اعصاب و ترک تهیگاه (شقاق ) و جلوگیرى از تاءثیر زهر مار و حشرات دیگر، بکار مى روم و چنانچه برگ تازه مرا کوبیده ، بدون آب مانند شامى در روغن سرخ کنند و بعد با عسل آنرا به زنى ، که مبتلا به ((پرسوت (( است بخورانند، درمان خواهد شد (پرسوت یک بیمارى رحمى است که بعد از زایمان همراه با تب دیده مى شود و علامت آن زردى و ضعف و کم اشتهایى است ) اگر با خوردن یکى دو دانه از این شامى حال آنها رو به بهبودى رفت ، معالجه را ادامه دهید.
ضماد میوه وبرگ من جهت دردسر و بواسیر نافع است . خوردن برگ من شیر را زیاد و شهوت را کم مى کند. ادرار و خون عادت ماهانه را نیز کم مى نماید. حمول و بخور برگ و میوه من ، همراه با مقدار مساوى پونه جهت باز شدن ادرار و قاعدگى و نشستن در آب جوشانده آنها، جهت ورم رحم و مقعد و مرهم آن با روغن و برگ موجهت ورم بیضه مفید است . ضماد گرم برگ من ، براى ورم بیضه و بیضه ى آب آورده مفید است .
میوه من لطیف تر از برگ من است و من براى کلیه ضرر دارم و بهتر است همیشه مرا همراه با صمغ عربى مصرف نمایند تا زیانم از بین رود و براى کبد مفید باشم .
مقدار خوراک میوه من تا یک مثقال است ، هفت عدد از برگ من مسهلى قوى است . من سابقا جزو ترکیب یکى از آبهاى ضد سوزاک بودم و مرا از آن جهت اضافه کرده بودند که جلوى تحریک را بگیرم تا زخم التیام پذیرد و چون اثر من بعد از بهبودى هم ادامه داشت ، آنرا حذف کردند و بجاى آن انیسون اضافه نمودند.
راهبان و پارسایان در بهار مرا زیر خود فرش میکنند تا شهوت بر آنها غلبه نکند تکیه کردن بر چوب درخت من مانع آمیزش و شهوت است و گذاشتن من زیر فرش خواب مانع احتلام است .
غدیر
من از آمریکاى جنوبى آمده ام
مسکن دردهاى معدى هستم
مقوى قلب بوده ، لثه ها را محکم کرده و از خونریزى آن جلوگیرى مى کنم
تنورى ن ویتامین بیشترى دارد
از سرخ کردن من بپرهیزید... و اگر زخم معده دارید از نوع اسلامبولى من استفاده کنید....
به من در فارسى سیب زمینى مى گویند و چون در زمان ناصرالدین شاه ، میرزا ملکم خان مرا به ایران آورد، مدتى به ((آلوملکم (( معروف بودم . اعراب به من بطاطا - بطاطس و بطاطه مى گویند و عده اى هم از آنها مرا ((تفاح الارض (( مى خوانند. زادگاه اولیه من آمریکاى جنوبى است و براى اولین بار ملاحان اسپانیایى مرا در کشور پرو پیدا کرده و در سال 1550 یعنى چهارصد و بیست سال قبل به اروپا آوردند، و از آن تاریخ کشت من در جهان شروع شد و اکنون در بیشتر کشورها به عمل مى آیم ، قسمت قابل استفاده من در تغذیه و درمان ، غده زیرزمینى است که به نام سیب مشهور شده است .
گل و برگ من به علت داشتن سم سولانین چندان مصرفى ندارد. معذلک جوشانده سى در هزار آنها، خواب آور و آرامبخش است . براى رماتیسم - ضعف اعصاب و درد مفاصل تجویز مى شود. اگر این شربت را با عسل شیرین کنید، براى رفع عفونت هاى ریوى و معدى مفید شناخته شده است . سم سولانین من با سم سایر خانواده ى ما فرق دارد. این سم قى آور بوده . مردمک دیده را باز مى کند. تولید سرگیجه ، قولنج و اسهال مى نماید. رنگ چهره را برافروخته و ایجاد تشنج مى کند، و درمان آن پس از شستشوى معده ، خوردن شیر و تخم مرغ است . این سم در تمام قسمت هاى بوته من وجود دارد و تنها در غده ى زیرزمینى من مقدار آن کم است ، ولى پس از جوانه زدن زیاد مى شود و علامت آن سوزاندن بیخ گلو است . گرچه خوردن من در این حالت براى تسکین دردهاى عصبى و معدى و خارش اگزما مفید است ، ولى باید از خوردن آن اجتناب کرد. من ملین هستم و به علت داشتن بیست میلى گرم ویتامین ث درصد گرم ، ضد رقیق شدن و فساد خون بوده ، لثه ها را محکم و از خونریزى جلوگیرى مى کنم . اگر مرا پوست کنده در آب جوش بیندازید، و بپزید فقط چهل درصد از ویتامین ((ث (( خود را از دست داده ، و شصت درصد را حفظ مى کنم ، ولى اگر مرا در آب سرد انداخته و بعد بجوشانید پنجاه درصد از ویتامین ((ث (( من از بین مى رود، و اگر پوست کنده بپزید 65 درصد از ویتامین من نابود مى شود. تنورى و کباب شده من ویتامین بیشترى دارد.
علاوه بر ویتامین ((ث (( من داراى ویتامینهاى ((ب (( و املاح پتاسیم و فسفر آهن - منیزى و آهک هستم . به علت داشتن پنج گرم املاح پتاسیم در یک کیلوگرم ، مقوى قلب بوده و با داشتن مواد نشاسته اى ، براى مبتلایان به مرض قند زیان ندارم و این دسته از بیماران مى توانند بجاى نان تنورى مرا میل نمایند. ولى اگر مرا در آب انداخته بپزند، مقدارى از املاح من در آب حل شده ، و براى مبتلایان مفید نیست ، مگر آنکه آب جوشانده مرا همراه با من نوش نمایند. به بیماران قلبى توصیه کنید که براى جبران کمبود پتاسیم ، یک رژیم غذایى با من بگیرند و براى این کار، ابتدا چند روز شیر زیاد میل نمایند و بعد سه روز متوالى هر روز یک کیلو تنورى یا پخته ى مرا بدون نمک زدن بتدریج در شش نوبت میل نمایند و بجز من غذاى دیگرى نخورند. در روز سوم مقدار ادرار خیلى زیاد مى شود و بایستى رژیم را قطع کنند. مقدار نشاسته در انواع من فرق مى کند. در انواع درشت من که به سیب زمینى آردى معروف است ، زیادتر و در نوع اسلامبولى و فشندى کمتر است . من داراى دو تا سه درصد مواد ازته و نیم درصد چربى هستم .
بدترین غذایى که در ایران با من درست مى کنند، سرخ کرده من است که غالبا آنرا برشته مى نمایند، اگر مى خواهید مرا همراه با روغن بخورید، آب پز آنرا گرم گرم پوشت کنده با کره مخلوط و نرم نمایید و اگر مى خواهید با روغن بپزید بهتر آن است که روغن مایع گیاهى را جوشانده و خلال هاى مرا در آن بریزید و بهم بزنید و پس از آنکه کف آن تمام شد و من بخوبى پخته شدم ، آنها را با کفگیر گرفته در آبکشى که روى دیگ روغن قرار گرفته بریزید و بگذارید روغن اضافى آن خارج مى شود، براى تهیه چیپس معمولا خلال مرا در آب انداخته و نشاسته ى آنرا مى گیرند و بعد بطریق فوق در روغن مى پزند و بعد نمک زده و بسته بندى مى کنند. از خوردن آن موقعى که زیاد مانده است خوددارى کنید و اطفال را از خوردن آن منع نمایید.
اگر آب پز مرا گرم گرم پوست کنده و له کنید و روى مواضع دردناک و متورم بگذارید، درد آنها را تسکین خواهد داد. من به علت داشتن املاح فسفر شهوت را زیاد مى کنم و قواى عقلانى را تقویت مى نمایم . یکى دیگر از خواص من زیاد شدن ادرار است . کلیه و مثانه را به این وسیله زهکشى مى کنم . مهمترین خاصیت درمانى من که شایان توجه و تحسین است ، معالجه زخم معده مى باشد. من به علت داشتن دیاستازو آنزیمى مخصوص ، زخم هاى معدى را التیام و فضولات خارجى معدى را که غالبا سبب زخم هستند همراه خود دفع مى نمایم . حتى اگر این فضولات تکه هایى فلزى را از قبیل میخ - سنجاق و ذرات لعابى باشد.
براى معالجه زخم معده ، آب نوع اسلامبولى مرا خام گرفته و میل نمایید. براى جبران کمبود ویتامین ((ث (( رنده کرده خام مرا همراه با سالاد میل کنید و در موقع تهیه سالاد اولیویه ، خام مرا رنده کرده اضافه نمایید.
پخته و آب پز مرا زیاد نگاه ندارید. زیرا یک نوع قارچ سمى مى تواند روى آن رشد نماید.
در صنعت با من الکل و عسل مصنوعى و نشاسته درست مى کنند.
اگر هنگام شب مرا با روغن گردو به سالاد اضافه کنید براى از بین بردن کرمهاى معدى و روده اى مفید مى باشم . ضماد خام من مرهمى گرانبها و عالى است . اگر آنرا روى یک پارچه تمیز گذاشته ، روى پلک چشم هاى ورم کرده بگذارید ورم آنرا فرو مى نشانم . ترک دست و پا را که در اثر سرمازدگى پیدا مى شوم ، معالجه مى کنم و درد و سوزش و سوختگى را برطرف مى سازم . رنده کرده خام من مخلوط با روغن زیتون بثورات چرکى جلدى را درمان مى کند و گذاشتن این مرهم روى دکمه اى بواسیر و نواسیر مفید است .
اگر خام مرا در شیر رنده کنید، بهترین شیر زیبایى جهت نرم و لطیف کردن پوست هاى دست و صورت شما مى باشم و به این شیر بهتر است کمى گلاب اضافه نمایید. اگر آبگوشت یا آش شما در اثر غفلت کمى شور شد مى توانید تکه هاى مرا در آن بریزید تا نمک اضافى را به خود جذب نمایم .
اگر در سماور و کترى شما املاح آهکى رسوب کرده و قشر سختى به وجود آورده است ، مى توانید پوست مرا در آن ریخته بجوشانید تا آنها را کنده و تمیز نمایم .
اگر غذاى شما در اثر مسامحه سوخت و دیگ شما ته گرفت ، مى توانید چند دانه از نوع آردى مرا در آن انداخته ، در کمى آب بپزید و بعد آنرا به ته دیگ مالیده و ذرات سوخته را به کمک آن پاک نمایید.
من در شهرهاى صنعتى اروپا و آمریکا یک وعده غذاى کارگران را تاءمین مى کنم و آلمان ها پیشرفت خود را در علم و صنعت از نیروى من مى دانند. در ایران مرا در آبگوشت ، طاس کباب و اسلامبولى و خورش قیمه و اکثر خوراکى هاى فرنگى اضافه مى نمایند، تنورى و آب پز مرا همراه با گلپر زیاد مى خورند اگر مى خواهید فرزندان شما در درس پیشرفت نمایند، مرا به خوراک آنها اضافه کنید و پوره مرا به اطفال شیرخوار که مى خواهند غذا خور شوند بدهید، براى باز شدن آبسه ى دندان ، تنورى یا پخته مرا گرم گرم له کرده کنار آن بگذارید.
غدیر