اسم من ((پنبه )) است !

فارسى من پنبه ترکى آن پنبوق است . اعراب به من قطن گویند. من داراى گونه هاى مختلف هستم و چندین هزار سال است که بشر مرا شناخته و به کشت من اقدام کرده است . گیاه من به ارتفاع 5/0تا 5/1 متر است ، برگهاى گیاه من پنجه اى و داراى سه تا پنج بریدگى نوک تیز است . سطح برگهاى من پوشیده از کرک است . گلهاى من داراى رنگ زرد روشن ، و لکه هاى ارغوانى است . میوه من غوزه نامیده مى شود، و داراى جدار خشک و سه تا پنج خانه است . در این خانه پس از شکفتن غوزه ، الیاف پنبه نمایان مى شود، و داراى دانه هاى فراوان است . بهترین زمین براى کشت من ، زمینهاى پوک است که کمى شوره داشته باشد، الیاف پنبه من سفید مایل به زرد است ، ولى اخیرا دانشمندان کوشیده اند که انواعى از من را در اثر تربیت به دست آورند که به رنگهاى مختلف مخصوصا قرمز و بنفش باشد. سعى دیگر دانشمندان بر این است که بتوانند انواعى از من پرورش دهند که الیاف آنها بلندتر باشد. در سنوات اخیر محصول ایران دچار آفتى به نام کرم خاردار شده بود که خوشبختانه مبارزه با آن ثمر بخش بوده ، و تا اندازه اى از بین رفته است .
دانه هاى من که به پنبه دانه معروف شده اند، داراى بیست تا سى درصد روغن قابل استخراج مى باشند. من زرد رنگ بوده ، و در زمستان در حرارت دو تا چهار درجه بالاى صفر منجمد مى شود، و داراى ویتامین ((اى )) مى باشد. روغن من خوراکى است ، مشروط بر اینکه کاملا تصفیه شده و بوى آن گرفته شده باشد. در غده هاى ترشحى واقع در ضخامت لپه دانه من ، دو ماده رنگى و سمى وجود دارد و دانه هاى من موقعى به مصرف خوراکى و دارویى مى رسند بایستى عارى از این غده هاى ترشح کننده باشند. مغز دانه هاى من مصارف متعدد و فواید بسیار دارد، ولى بزرگترین این خواص زیاد کردن نطفه است و کسانى که به علت کمى نطفه بچه دار نمى شوند، بایستى سه ماه مرتبا روزى پنج مثقال مغز دانه هاى مرا میل نمایند.
خوردن مغز مقشر دانه هاى من سینه و شکم را نرم مى کند، و درمان سرفه است . با دارچین و شکر براى سرد مزاجان و با سکنجبین براى آنهایى که مزاجى گرم دارند براى تقویت غرایز جنسى به کار مى رود. مغز دانه هاى من براى زنان بچه شیرده نیز نافع است ، چون شیر را زیاد مى کند و مقدار چربى و مواد سفیده آن را بالا مى برد. شکوفه گیاه من نشاط آور است ، و شربتى که با آن بسازند براى رفع خفقان و اختناق سود فراوان دارد و براى درمان وسواس و ابتداى جنون مفید است و داروسازان سنتى ایران را عقیده بر آن بود که عقل و هوش را زیاد مى کند. ضماد شکوفه و برگ من همراه با پنبه سوخته ورمها را فرو مى برد و خارش بدن را برطرف مى کند، و از تاول زدن پس از سوختن جلوگیرى مى نماید، آب برگ من اسهال را بند مى آورد مشروط بر اینکه با آب سیب مخلوط شده و خورده شود. پوست ریشه گیاه گیاه من قاعده آور است ، و خون رحم را بند مى آورد، پنبه مخصوصا وقتى چربى آن گرفته شده و هیدروفیل ، یعنى جاذب آب شود، داراى مصارف و فواید پزشکى زیاد است ، و بسیارى از بانوان هنگام عادت ماهانه از آن و فراورده هاى آن استفاده مى نمایند.
در صنعت از پنبه و روغن من زیاد استفاده مى شود و پزشکان سنتى ایران ، پوشیدن لباس پنبه اى را مفید مى دانستند. من داراى انواعى به صورت درختچه نیز مى باشم که در مشرق بنگال ، نواحى مصر علیا، ایران ، چین ، و ژاپن مى روید و انواع وحشى آن نیز به طور خودرو در ایران دیده شده است .
چنانچه زخمهاى گود شده را از پنبه سوخته پر کنید، چرک آنها را کشیده و آنها را خشک مى کند. اگر مرا گرم کرده و بر روى ورمهاى دردناک ببندید، درد آنها را تسکین خواهم داد، و براى اینکه نتیجه بهتر بدهد بهتر آن است که قبلا روى آن زنجبیل و زرنباد نرم کرده بمالید، و بعد روى آن پنبه گرم کرده گذاشته و ببندید و همینکه پنبه سرد شد، دوباره آن را گرم کنند و مدتى بگذارند. براى فروکش ورم بیضه و تسکین درد آن دستور داده اند که دانه پنبه را از غوزه جدا کرده ، و بکوبند و پس از گرم کردن برروى برگ بیدانجیر پهن کنند و بر روى ورم بیضه بگذارند و همچنین دستور داده اند که اگر تخم پنبه را کوبیده ، با کمى زنجبیل مخلوط کرده و پنبه را با آن آغشته کرده ، فتیله سازند و بعد یک سر آن را برزگیل میخى بسته و سر دیگر آن را آتش بزنند به طورى که گرمى و حرارتش به زگیل برسد، ولى نسوزاند، و این عمل را سه روز متوالى روزى یک بار تکرار کنند، زگیل افتاده و از بین مى رود.
کنف که در گیلان و مازندران مى روید و با آن گونه مى بافند، از خانواده پیبه بوده و گیاه آن خواصى نظیر پنبه دارد، و همچنین نوع دیگر از آن در بلوچستان مى روید که تاکنون در اطراف آن مطالعه و تحقیق نشده است . ممکن است این گیاه سینبل باشد که داروسازان سنتى به آن اشاره کرده و آن را چنین تعریف کرده اند: درختى است هندى بسیار بزرگ ، چوب آن شبیه انجیر سفید و سبک برگ آن شبیه برگ گردو و از آن درازتر و گل آن سرخ تیره و بزرگ شبیه لاله و ریشه درخت کوچک و آن شبیه کوکب و شقاقل و مغز آن سفید و پوست آن نباتى رنگ و میوه آن شبیه غوزه پنبه و در چوب آن پنبه بسیار نرمى وجود دارد و درخت آن دو نوع است . خاردار و بى خار، و خاردار آن بهتر از بى خار است ، و قسمت مورد استفاده این گیاه بیخ آن است که قبل از آنکه گیاه گل کند، باید آن را در آورده و با کارد چوبى ورق ورق کرده ، و در سایه خشک نمایند و بعد کوبیده با هم وزن آن نبات سفید دوباره کوبیده و به صورت قاووت در آورند. خوردن آن قاووت روزى یک تا سه گرم به مدت چهل روز براى تقویت جسمانى و غریزى نتیجه بسیار عالى دارد، و همچنین اسهال خونى و بلغمى را بند مى آورد و براى معالجه دمل و زخمهاى جلدى ، جذام ، فساد خون و صفرا سودمند است ، و همچنین شهرت دارد که اگر پنبه این گیاه را در گوش نمایند آن را کر مى کند.